آشنایی با گاز طبیعی و انواع گازها

گاز ساختگی (SUBSTITUTE NATURAL)

باید بدانید گاز ساختگی را می توان مانند گاز سنتز از گازسازی زغال سنگ و یا گازرسانی مواد نفتی بدست اورد ارزش گرمایی این گاز در مقایسه با گاز سنتز بسیار بالاتر است. چون مانند گاز طبیعی بخش عمده آن را گاز متان تشکیل می دهد.

گاز سنتز (SYNTHESIS GAS)

گاز سنتز گازی است. بی بو ، بی رنگ و سمی که در حضور هوا و دمای 574 درجه سانتیگراد بدون شعله می سوزد. وزن مخصوص گاز سنتز بستگی به میزان درصد هیدروژن و کربن منواکسید دارد از گاز سنتز می توان به عنوان منبع هیدروژن برای تولید آمونیاک، متانول و هیدروژن دهی در عملیات پالایش و حتی به عنوان سوخت استفاده کرد گاز سنتز از گاز طبیعی، نفتا، مواد سنگین و زغال سنگ بدست می آید.

گاز شهری (TOWN GAS)

اصطلاحا به گازی گفته می شود، که از طریق خط لوله از یک مجتمع تولید گاز به مصرف کنندگان تحویل می شود. گاز شهری یا از زغال سنگ و یا از نفتا تولید و در مناطقی مصرف می شود. که یا گاز طبیعی در دسترس نباشد و یا زغال سنگ ارزان به وفور یافت شود. در ایران گازی که از طریق خط لوله به مشترکین در شهرها عرضه می گردد گاز طبیعی است. و ترکیب آن مشابه گاز شهری نیست.

گاز شیرین (SWEET GAS)

گازشیرین گازی است. که هیدروژن سولفید و کربن دی اکسید آن گرفته شده باشد.

گاز طبیعی (NATURAL GAS)

(NATURAL GAS)گاز طبیعی عمدتا از هیدروکربونها همراه با گازهایی مانند کربن دی اکسید، نیتروژن و در بعضی از مواقع هیدروژن سولفید تشکیل شده است.

گاز غیر همراه ( NON-ASSOCIATED GAS)

از ذخایری که فقط قادر به تولید گاز به صورت تجاری باشد. استخراج می شود، در بعضی موارد گاز غیر همراه حاوی بنزین طبیعی و یا چکیده نفتی ( CONDENSATE) استخراج می شود، که حجم قابل توجهی از گاز را از هر بشکه هیدروکربور بسیار سبک آزاد می کند.

گاز طبیعی فشرده ( COMPRESSED NATURAL GAS)

گاز طبیعی عمدتا از متان تشکیل شده است. و دراکثر نقاط جهان یافت می شود. (نگاه کنید به گاز طبیعی ) گاز طبیعی را می توان از طریق خط لوله و یا به صورت گاز طبیعی مایع شده (LNG) با نفتکش حمل نمود. از گاز طبیعی فشرده و یا به اختصار سی ان جی می توان در اتومبیل های احتراقی به عنوان سوخت استفاده کرد. در ایران طرح گاز سوز کردن خودروها یا استفاده از گاز طبیعی فشرده یکی از برنامه های اساسی شرکت ملی گاز ایران است.

مزایای سی ان جی به شرح زیر است:

1. موتور در هوای سرد به راحتی روشن می شود.
2. سی ان جی اکتان بسیار بالایی دارد.
3. تمیز می سوزد و ته نشین کمتری در موتور ایجاد می کند.
4. هزینه تعمیراتی موتور کمتر است.
5. مواد آلاینده ناچیزی از اگزوز خارج می گردد.

معایت سی ان جی به شرح زیر است:

1. چون به صورت گاز وارد موتور می شود، هوای بیشتری در مقایسه با بنزین جایگزین می کند و در نتیجه کارایی حجمی پایین تری دارد.
2. مسافت کوتاه تری در مقایسه با اتومبیل های بنزین طی می کند مگر انکه موتور بتواند علاوه بر گاز از بنزین هم استفاده نماید.
3. قدرت موتور اتومبیل های گاز سوز رویهمرفته 15 درصد کمتر از اتومبیل های بنزین سوز است.
4. ساییدگی نشیمنگاه شیر که بستگی به میزان رانندگی دارد بیشتر است.
5. خطر بیشتر آتش سوزی در هنگام تصادف در مقایسه با اتومبیل های بنزینی ( البته تاکنون در سوابق ایمنی خطر بیشتر ثابت نشده است)

مایعات گاز طبیعی (NATURAL GAS LIQUIDS)

مایعات گاز طبیعی معمولا همراه با تولید گاز طبیعی حاصل می شود. و همچنین مایعات گازی (Gas liquids) نیز مترادف مایعات گاز طبیعی می باشد. مایعات گاز طبیعی را نباید با گاز طبیعی مایع و یا ال ان جی اشتباه کرد.

گاز طبیعی مایع ( Liquefied natural gas LNG)

گاز طبیعی عمدتا از متان تشکیل شده است. و چنانچه تا منهای 161 درجه سانتیگراد در فشار اتمسفر سرد شود به مایع تبدیل می شود. و حجم ان به یک ششصدم حجم گاز اولیه کاهش می یابد. در نتیجه حمل آن در کشتی های ویژه به مراکز مصرف امکان پذیر می شود.

گاز غیر همراه (NON-ASSOCIATED GAS)

گاز غیر همراه از میادینی که تنها تولید گاز از انها به صورت اقتصادی امکان دارد استخراج می شود. به گاز استخراج شده از میادین نفت میعانی که درصد گاز حاصله از هر بشکه هیدروکربورهای مایع سبکه خیلی زیاد است. نیز گاز غیر همراه می گویند.

کلاهک (CAG CAP) و گاز کلاهک گاز (GAS CAP GAS)

حجمی از لایه مخزن در اعماق زمین را کلاهک گاز و یا گنبد گاز (GAS DOME) نامیده اند. که در آن گاز در بالای نفت جمع شود. معمولا مرتفع ترین ، یا یکی از مرتفع ترین مناطق لایه مخزن محسوب می گردد. گاز کلاهک به گازی گفته می شود، که در کلاهک گاز محبوس شده باشد.

گاز مایع (LPG)

مایع و یا به اختصار ال پی جی از پروپان و بوتان تشکیل شده است. گازی که در سیلندر نگهداری می شود، و در منازل مورد استفاده قرار می گیرد همان گاز مایع و یا مخلوط پروپان و بوتان است.

گاز مشعل (FLARE GAS)

هیدروکربورهای سبک ممکن است. به صورت گاز از شیرهای ایمنی در دستگاه های بهره برداری، پالایشگاه ها و یا مجتمع های پتروشیمی، گذشته و از طریق مشعل سوزانده شود چنانچه یکی از واحدهای پالایشگاه به علت بروز اشکالاتی در سیستم برق یا آب سرد کننده از کار بیفتد.

گاز همراه (ASSOCIATED GAS)

گاز همراه یا به صورت محلول در نفت خام است. که در مراحل بهره برداری از نفت خام جدا می شود. یا به صورت جداگانه از نفت خام اشباع شده حاصل می شود.

سخن پایانی

کارشناسان گازرسان علاوه بر نصب لوله در محیط های جدید و لوله کشی گاز در ملارد در تعمیر و رفع نشتی گاز نیز آموزش دیده و در رفع آن مهارت لازم را دارند.