لوله کشی گاز در گذشته

لوله کشی گاز در گذشته

در ایران از ابتدای قرن حاضر همیشه سوخت اصلی مردم برای گرم کردن خانه‌ها و پخت‌و‌پز و تأمین روشنایی یا هیزم بود یا نفت. استفاده از نفت هم رواج بیشتری داشت و هرجا در دسترس بود، از آن استقبال می‌شد. این‌طوری بود که اغلب وسایل زندگی از اجاق خوراک‌پزی تا چراغ روشنایی و بخاری و سماور ابتدا نفتی‌اش آمد ایران و با تاریخچه زندگی ایرانی‌ها پیوند خورد و نوستالژی‌های جورواجور ساخت. اما مشکل نفت این بود که بو می‌داد و دردسر کم نداشت.

کارشناسان ما در لوله کشی گاز در فردیس آماده ارائه انواع خدمات گازرسانی مطمئن می‌باشند. در این مطلب می‌خواهیم گازرسانی در گذشته را باهم بررسی کنیم. با ما همراه باشید.

تاریخچه استفاده از گاز و لوله‌کشی

استفاده از گاز به شکل صنعتی از اوایل قرن ۱۹ میلادی در اروپا و آمریکا آغاز شد. اولین شبکه‌های گاز شهری عمدتاً برای روشنایی خیابان‌ها و خانه‌ها استفاده می‌شدند. این گاز که به آن گاز شهری یا Town Gas گفته می‌شد، از ذغال سنگ تولید می‌شد و شامل هیدروژن، متان و کربن مونوکسید بود.

• انگلستان: اولین شبکه گاز شهری در لندن در سال ۱۸۱۲ راه‌اندازی شد.
• ایالات متحده: نیویورک و بوستون از سال ۱۸۲۵ به بعد از گاز شهری برای روشنایی استفاده کردند.
• ایران: استفاده از گاز شهری و لوله‌کشی‌های اولیه از اواخر دهه ۱۳۲۰ خورشیدی در برخی شهرهای بزرگ آغاز شد.

 زبق نظر متخصصان لوله کشی گاز در کرج در آن دوران، لوله‌ها عمدتاً از چدن، آهن یا سرب ساخته می‌شدند و شبکه‌ها به صورت محدود و کوتاه بودند. نصب و نگهداری این سیستم‌ها بسیار پیچیده بود و نیازمند مهارت‌های ویژه بود.

مواد و متریال لوله‌کشی در گذشته

لوله‌کشی گاز در گذشته با مواد و متریال متفاوتی انجام می‌شد که هر کدام مزایا و معایب خود را داشتند:

1. لوله‌های چدنی:

• مقاوم در برابر فشار و خوردگی جزئی
• وزن سنگین و سختی نصب
• شکننده بودن و ریسک ترک خوردن

2. لوله‌های آهنی (سخت و نرم):

• انعطاف‌پذیری نسبی و ارزان بودن
• نیاز به جوشکاری برای اتصال
• مستعد زنگ زدگی در صورت عدم پوشش

3. لوله‌های سربی:

• قابل انعطاف و نصب آسان
• استفاده محدود به شبکه‌های کوتاه و فشار کم
• خطرات بهداشتی به دلیل سرب

در بسیاری از مناطق، ترکیبی از این لوله‌ها استفاده می‌شد تا هزینه‌ها کاهش یابد و سازگاری با شرایط محلی برقرار شود.

در گذشته چه اتفاقی برای گاز میوفتاد؟

سر چاه‌ها یا در پالایشگاه گاز را می‌سوزاندند و به هوا می‌فرستادند، چون نمی‌دانستند با آن چه کنند. فقط یک‌بار در دهه ۴۰ شمسی قرار شد گاز را از میدان نفتی گچساران برسانند به مرودشت فارس برای استفاده در نخستین کارخانه تولید کود شیمیایی و برای این کار یک خط ‌لوله ۱۰ اینچی به طول ۲۱۵ کیلومتر از گچساران تا شیراز کشیدند. در دهه ۴۰ نیز یک خط لوله سراسری ۱۱۰۰ کیلومتری از پالایشگاه بیدبلند خوزستان برای انتقال گاز به شوروی سابق کشیده شد و امکان گازرسانی به ۸ شهر در مسیر خط لوله از جمله شیراز، اصفهان، کاشان، قم و تهران مهیا شد. از همان‌موقع هم استفاده از کپسول‌های گاز رایج شد و برخی وسایل زندگی ایرانی‌ها گازسوز شدند.

وضعیت گازرسانی در دهه 50 و قبل از انقلاب

در دهه ۵۰ طرح‌های لوله‌کشی برای گازرسانی به‌صورت محدود در برخی مناطق شیراز و اصفهان انجام شد. در آن سال‌ها نفت همچنان سوخت اول ایرانی‌ها بود و وسایل گازسوز هم چندان در دسترس نبود. طرح‌های گازرسانی نیز بیش‌تر برای واحدهای صنعتی اجرا می‌شد.

اتفاق مهم در گازرسانی ایران چه بود؟ پس‌از جنگ تحمیلی برنامه‌های بازسازی در ایران شروع شد و این ایده مطرح شد که گاز طبیعی که سوختی ارزان و پاکیزه است برای مصرف در خانه‌ها استفاده شود و مردم رفاه ناشی از این نوع انرژی خدادادی ایران را تجربه کنند. این یعنی مردم می‌توانستند از سوخت نفت خلاص شوند و این یعنی زندگی راحت برای همه. علاوه‌ بر ‌آن از داستان پرمشقت کپسول‌های ۱۱ کیلویی گاز خلاص شوند.

سال ۱۳۵۴ یک خط لوله ۱۱۰ کیلومتری از خط لوله سراسری در محدوده قم منشعب شد و به سمت تهران آمد تا واحدهای صنعتی تهران از نعمت گاز برخوردار شوند. آن روزها برای اغلب شهرهای بزرگ ایران اصلا خط لوله سراسری گاز وجود نداشت و برای تهران نیز اجرای طرح گازرسانی به همه مشترکان خانگی آن‌قدر کار بزرگی بود و هزینه‌های بزرگی داشت که درباره‌اش بیش‌تر صحبت می‌شد تا عمل. فقط یک برنامه در سال ۱۳۵۶ اعلام شد تا از سال ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۶ به مرور به برخی محله‌های شمالی تهران گازرسانی انجام شود. بنا به آمارها تا سال ۱۳۵۷ در مجموع حدود ۵۰ هزار واحد صنعتی و تجاری و خانگی در ایران گاز داشتند.

گازرسانی در دهه 60 و 70 بعد از انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی

از همان اواخر دهه شصت کار شروع شد و این بار برخلاف گذشته دیگر شرکت‌های خارجی نمی‌آمدند برای محاسبات و نقشه‌کشی و اجرای پروژه‌های گازرسانی؛ خود ایرانی‌ها کار را دست گرفتند و اراده کرده بودند که برای مردم خودشان رفاه بیاورند. این‌گونه شد که دهه ۷۰ در تهران و بسیاری از شهرهای ایران شد دهه نعمت گاز!

روزگاری بود که مردم از خواب بلند می‌شدند و می‌شنیدند که از کوچه صدای ماشین‌آلات حفاری می‌آید. و می‌رفتند و می‌دیدند که کوچه زیر و رو شده تا لوله اصلی گاز در دل نازک کوچه جا خوش کند. و خوشحالی میکردند برای نعمتی که به زودی نصیب آنان نیز خواهد شد. چند‌ماه بعد داخل خانه را لوله‌کشی می‌کردند. هزینه اشتراک و وصل گاز را می‌پرداختند. و کبریت را می‌کشیدند و گاز ارزان و تمیز را براحتی به مصرف میرساندند. بعد هم بخاری‌ها نو می‌شد. آبگرمکن‌ها گازی و همسایه‌ها و فامیل که می‌آمدند. و می‌دیدند لوله‌های نورسیده گاز را، خدا را شکر می‌کردند.

آن‌روزها تازه‌عروس‌ها وسایلی با فناوری جدید می‌خریدند که گازی بود و تمیز و راحت بود و زندگی‌ها خوش بود با همین نعمت تازه یافته؛ خیلی خوش. آن روزها روزهایی بود برای وداع با بشکه‌های نفت و بخاری‌های نفتی بویناک و کپسول‌های گاز که باید روی دست و سر می‌بردی در کوچه و گاهی می‌دویدی دنبال خاور و نیستان توزیع کپسول که خانه‌ات سرد نماند و غذایت خام.

گازرسانی در دهه 80

در دهه ۸۰ خط لوله‌های سراسری جدید آمدند و شبکه گازرسانی گسترش یافت. خیلی زود گاز به شهرهای کوچک‌تر ایران هم رسید و به روستاها هم و در دهه ۹۰ گاز شد سند افتخار انقلاب اسلامی ایران؛ صنعتی که رفاه آورد برای زندگی‌ها و عدالت آورد برای خانه‌ها و متکی به توان داخلی بود

وضعیت گازرسانی تا به امروز در ایران

بیش از ۱۲۰۰ شهر ایران و ۳۲ هزار روستا گاز دارند. و گازرسانی در شهرها از ۹۸ درصد فراتر رفته است. در روستاها به ۸۸ درصد رسیده است. و این امیدواری وجود دارد که طی ۲ یا ۳ سال آینده به جایی برسیم که همه مردم شریف ایران عزیز ما در خانه‌هایشان از نعمت گاز برخوردار باشند.

سخن پایانی

در حال حاضر گازرسانی در ایران همچنان ادامه دارد. با این امیدواری که تا ۲ یا ۳ سال آینده مردم سراسر ایران به لوله‌کشی گاز دسترسی داشته باشند. کارشناسان گازرسان علاوه بر نصب لوله در محیط های جدید و لوله کشی گاز در ملارد در تعمیر و رفع نشتی گاز نیز آموزش دیده و در رفع آن مهارت لازم را دارند.

در پایان

کارشناسان لوله کشی گز در کرج در این باره بیان کرده اند که لوله‌ کشی گاز در گذشته، با وجود محدودیت‌های فناوری و استانداردهای ایمنی، نقش بسیار مهمی در توسعه شهرها و صنایع ایفا کرد. استفاده از لوله‌های چدنی، آهنی و سربی، روش‌های اتصال پیچیده و نیاز به مهارت بالا، شبکه‌های قدیمی را پرچالش و پرخطر کرده بود. با این حال، تجربه‌های گذشته زمینه‌ساز توسعه تکنولوژی‌های مدرن، استانداردهای ایمنی و متریال مقاوم شده‌اند.