تراز و تولید و مصرف گاز سبک تا سال 1406
زمان تقریبی مطالعه: 18 دقیقه
تراز و تولید و مصرف گاز سبک تا سال 1406
مصرف گاز سبک در ایران به‌ویژه در فصل زمستان به‌شدت افزایش می‌یابد و بخش خانگی-تجاری سهمی حدود ۵۰ درصد از کل مصرف را به خود اختصاص می‌دهد. این وابستگی فصلی باعث افزایش فشار بر شبکه توزیع می‌شود. لزوم مدیریت بهینه مصرف و ارتقای بهره‌وری انرژی در این بخش بسیار حیاتی است.ایران با برخورداری از دومین ذخایر گازی جهان و جایگاه سوم تولید و چهارم مصرف در دنیا، با چالش‌هایی جدی در تراز گاز مواجه است. این مقاله ضمن بررسی بخش‌های مختلف، بویژه در حوزه شهرسازی و خدماتی مثل لوله کشی گاز در کرج را تحلیل می‌کند. در ادامه به بررسی موضوعات زیر خواهیم پرداخت.
- تولید گاز سبک تا سال ۱۴۰۶
- روند مصرف گاز سبک
- تراز گاز: تولید منهای مصرف
- عوامل مؤثر بر ناترازی
- تأثیرات ناترازی تا ۱۴۰۶
| چالش یا نیاز | اثر مستقیم بر لوله‌کشی |
|---|---|
| افت فشار شبکه در کرج | نیاز به ارتقاء ایستگاه‌های تقویتی |
| قطعی گاز در زمستان | نصب مسیرهای اضطراری و دور زدن شبکه |
| توسعه مناطق جدید | اجرای پروژه‌های تازه لوله‌کشی |
| مصرف خانگی بالا | افزایش تعمیرات و پایش ایمنی |
| فرسودگی لوله‌های قدیمی | تعویض و نوسازی مسیرها |
| نیاز به بهینه‌سازی | نصب کنتور هوشمند و شیرهای کنترل فشار |
اگر تا سال ۱۴۰۶ اقدامات جامع در حوزه تولید، تحول ساختاری شبکه و بهینه‌سازی مصرف صورت نگیرد، کشور با بحران جدی در تأمین انرژی خصوصاً گاز سبک مواجه خواهد شد. بااین‌حال با ترکیب راهکارهای فنی (افزایش تولید، ذخیره‌سازی، اتلاف‌زدایی) و خدمات شهری اصولی مثل لوله کشی گاز در کرج ، می‌توان ضمن بهبود تراز گاز، توسعه پایدار و امنیت انرژی را تضمین کرد. در ادامه به بررسی موارد فوق می پردازیم.
۱. تولید گاز سبک تا سال ۱۴۰۶
- روند تولید ۱۳۹۶–۱۴۰۲: بر اساس آمار مرکز آمار ایران، تولید گاز سبک در سال ۱۴۰۲ به ۷۴۸.۱ میلیون مترمکعب در روز رسید که بالاترین مقدار در دوره ۱۳۹۶–۱۴۰۲ بوده است. این نشان‌دهنده توسعه پایدار زیرساخت‌های تولید و پالایش گاز است.
- پیش‌بینی تولید تا ۱۴۰۶:در صورتی که طرح‌های فشارافزایی پارس‌جنوبی اجرا نشود، طبق گزارش شرکت ملی گاز، تولید گاز ایران تا ۱۴۰۶ به حدود ۸۶۷ میلیون مترمکعب در روز افزایش یافته و سپس وارد روند نزولی می‌شود علت اصلی این کاهش، افت فشار در فازهای مختلف میدان پارس جنوبی است.
2. روند مصرف گاز سبک
- رشد مصرف سه تا پنج درصد سالانه: مصرف گاز کشور در دهه اخیر به‌طور میانگین سالانه حدود ۴.۸٪ افزایش داشته در حالی‌که تولید حدود ۲٪ در سال رشد کرده است. این باعث شده ناترازی گاز روند افزایشی به خود بگیرد.
- ترکیب بخش‌های مصرف‌کننده : نزدیک به ۳۰٪ مصرف کشور مربوط به بخش خانگی، ۳۲٪ نیروگاه‌ها و ۳۰٪ صنایع است. بخش خانگی در زمستان سهمی نزدیک به ۵۰٪ از کل مصرف دارد.
3. تراز گاز: تولید منهای مصرف
- وضعیت فعلی و پیش‌بینی تا ۱۴۰۶: در سال ۱۴۰۲، تراز گاز سبک منفی شده و کسری روزانه حدود ۷۳ میلیون مترمکعب گزارش شده است. این مقدار تا پایان ۱۴۰۶ به میانگین کسری روزانه حدود ۳۷۳ میلیون مترمکعب می‌رسد؛ یعنی بیش از ۵ برابر سال ۱۴۰۲
- پیش‌بینی بلندمدت: طبق سند تراز تا افق ۱۴۲۰، ناترازی تا ۱۴۱۰ به حدود ۳۵۰ میلیون مترمکعب در روز رسیده و تا ۱۴۲۰ ممکن است به حدود ۵۷۹ میلیون مترمکعب در روز برسد.
4. عوامل مؤثر بر نا ترازی
- افت فشار میادین گازی: میدان پارس جنوبی، تأمین‌کننده حدود ۷۰٪ تولید گاز کشور، از سال ۱۴۰۴ شروع به افت فشار کرده و طرح فشارافزایی اجرایی نشده است.
- رشد بی‌رویه مصرف خانگی: مصرف بخش خانگی دو برابر شده و در فصل سرد تا ۵۰٪ افزایش می‌یابد. گرمایش نامناسب و تجهیزات با راندمان پایین نیز شدتش را افزایش داده‌اند
- اتلاف و تجهیزات ناکارآمد: به دلیل نشت شبکه، فlaring و راندمان پایین نیروگاه‌ها، هدررفت روزانه چند ده میلیون مترمکعب گاز رخ می‌دهد .
5. تأثیرات ناترازی تا ۱۴۰۶
- قطعی و محدودیت صنایع: تا پایان دولت چهاردهم، صنایع بزرگ در برخی ماه‌ها بدون گاز می‌مانند و پیش‌بینی می‌شود در ۱۴۰۶ چرخه قطع کامل گاز صنایع رخ دهد
- فشار به شبکه خدمات شهری: کاهش گاز شبکه بخصوص در مناطق شهری باعث نیاز به خدمات اضطراری مانند لوله کشی گاز در کرج برای تعویض یا نصب شبکه پشتیبان می‌شود. در چنین شرایطی، خدمات سیستم گازرسانی شهر کرج با حجم بالاتری از تقاضا مواجه خواهد شد تا اتصال ایمن و به‌موقع به گاز تضمین شود.
| بخش مصرف‌کننده | سهم تقریبی در سال (٪) | سهم در زمستان (٪) |
|---|---|---|
| خانگی-تجاری | ۳۰٪ | تا ۵۰٪ |
| نیروگاه‌ها | ۳۲٪ | ~۲۵٪ |
| صنایع | ۳۰٪ | ~۲۵٪ |
| اتلاف/تلفات | ~۸٪ | ~۸٪ |
افزایش بی رویه مصرف گاز سبک در سال های اخیر موجب شده تراز گازی کشور منفی شود. این ناترازی به‌ویژه در ماه‌های سرد سال به قطعی گاز در برخی مناطق منجر می‌شود. اصلاح الگوی مصرف و توسعه گازهای جایگزین از راهکارهای کلیدی این بحران است.
راهکارها برای بهبود وضعیت
- تکمیل طرح‌های فشارافزایی: اجرای طرح‌های تقویت فشار پارس‌جنوبی و زیرساخت‌های گازی حداقل تا ۱۴۰۶ ضروری است تا روند نزولی تولید متوقف شود.
- بهینه‌سازی مصرف خانگی: تعویض بخاری‌های ناسازگار با استاندارد و عایق‌بندی ساختمان‌ها با حمایت دولت می‌تواند رشد مصرف خانگی را مهار کند.
- کاهش اتلاف گاز: سرمایه‌گذاری در تعمیر شبکه، جمع‌آوری گازهای مشعل و ارتقای راندمان نیروگاهی به‌منظور کاهش اتلاف بسیار حیاتی است
- ذخیره‌سازی فصلی :ایجاد مخازن زیرزمینی ذخیره گاز تا ظرفیت ۱۰–۲۰٪ مصرف سالانه، کمک می‌کند تا فشار فصل سرد کاهش یابد .
- سیاستگذاری و فرهنگ‌سازی: اجرای قوانین بهینه‌سازی مصرف، هدفمندسازی یارانه‌ها، و ارتقای دانش ساخت‌وساز و خدمات گاز شهری، در مسیر کاهش مصرف و افزایش امنیت قرار دارند .
- حمایت از فناوری‌های نوین: استفاده از تجهیزات هوشمند، سنسورهای نشتی و کنتورهای دیجیتال در پروژه‌های لوله کشی گاز در کرج و سراسر کشور می‌تواند گامی مؤثر باشد.
در نهایت
تا سال ۱۴۰۶، تولید گاز سبک ایران پیوسته افزایش یافته اما بدون مداخله اساسی در تولید و کنترل مصرف، ناترازی روزافزون ادامه خواهد یافت. این وضعیت باعث قطعی گاز در صنایع و فشار مضاعف بر شبکه شهری می‌شود. در این میان خدمات ضروری مانند لوله کشی گاز در کرج نقش راهبردی تری پیدا می‌کنند. چرا که ایمن‌سازی و بهینه‌سازی شبکه گازی، کاهش مصرف خانگی و مدیریت بحران بر این خدمات متکی است.
این مطالب را از دست ندهید
بررسی سیستم گرمایش از کف و نکات آن
چگونگی لوله کشی روکار رادیاتور شوفاژ
دتکتور گاز مونوکسید کربن و معرفی انواع آن
آیا لوله های فاضلاب باید مقاوم در برابر زنگ زدگی باشند؟
بررسی و معرفی مزایا و کاربرد حوله خشک کن
راهکار جلوگیری از یخ زدگی اسپرینکلر
گازرسانی در شهرقدس
گاز شهری و پیشگیری از آتش سوزی
بیشترین دلایل نشتی و ترکیدن لوله گاز چیست؟
